Фариддудин Аттор (1145 - 1221)
Санаи гузошташуда: 04.04.2013 Муаллиф: Донишчу Хонданд ва ба худ гирифтанд: 622] Тавзеххо: 0
Андозаи мавод: ()
Муаллиф: Донишчу
Гирифтанаш: Ройгон
Формати мавд:
Фариддудин Аттор (1145 - 1221)
Аттор Фариддудин Абуҳомид Муҳаммад ибни Абубакри Иброҳими Нишопурӣ шоири ориф ва суханвари мумтози форcу тоҷик, соли 1145 дар деҳаи Кадкани атрофии Нишопур таваллуд шудааст. Падараш Абубакр ибни Иброҳим аттор ва табиб буд. Аттор низ ба атторӣ ва табибӣ машғул шудааст. Аз ин сабаб ӯ дар миёни мардум бо номи "Аттор” машҳур гашта, дар аксар қасидаву ғазалиёташ ҳамчун тахаллус истифода бурдааст. Инчунин ӯ баъзан бо тахаллуси ”Фарид” ҳам шеър эҷод мекардааст.
Аттор бо касби меросӣ рӯз гузаронида, хидмату мулозамати султонеро напазируфтааст. Ӯ аз хурди ба донишомӯзи машғул шуда, дар илмҳои адабиёту ҳикмату калом, илми дин ва тиббу дорушиноси саводу ҳунари комил пайдо мекунад.
Соли 1221 дар Нишопур вафот кардааст.
Маро аз шоири худ ор н-ояд
Ки дар сад қарн як Аттор н-ояд.
Маҳмуди Шабистарӣ
Ҳафт шаҳри ишқро Аттор гашт
Мо ҳанӯз андар хами як кӯчаем.
Мавлавӣ
Ман он Мавлои Румиям, ки аз нутқам шакар резад,
Валекин дар сухан гуфтан ғуломи шайх Атторам.
Мавлавӣ
Эҷодиёт
Фариддудин Аттор адиби сермаҳсул буда, аз худ мероси сершумори тарбиявию ахлоқӣ боқӣ гузоштааст. Дар таърихи адабиёти мо Аттор маснависарои бузурги ирфонӣ ва бунёдгузори достонҳои тамсили эътироф гаштааст. Мақому мартабаи Атторро муҳаққиқи эронӣ Забеҳуллои Сафо чунин таъриф кардааст: «Ин марди чирадасти тавоно ва ин орифи восили доно ҳақоиқи фаровонро ба суръат дарк мекунад ва бо забоне, ки бо равониву кушодагӣ аз олами боло таъйидоте бемунтаҳо дошт ба назм дармеоварад. Шоири кардан дар ин маврид барои ӯ ба манзалаи сухан гуфтани марде буд, ки ба фасоҳату балоғат ху гирифта бошад ва ҳарчи гӯяд фасеҳу балиғ бошад».
Аттор дар назм бештар дар навиштани маснави афзалият доштааст. Номгӯи осори Атторро ба 114 расонидаанд, ки баъзе тасҳеҳ мехоҳад. Инак чанде аз асарҳои Атторро зикр менамоем: "Ихвонуссафо”, "Ҷавоҳируззот”, "Мазохирулаҷоиб”, "Уштурнома” , "Абирнома”, "Асрорнома”, «Шоҳнома», "Мантиқуттайр”, "Хисравнома”, «Васиятнома», «Ҳайдарнома», "Илоҳинома”, "Мухторнома”, "Шаҳрулқалб”, "Тазкиратулавлиё”, "Мусибатнома”, "Панднома”’, "Гулу булбул”, "Девони қасоиду ғазалиёт” ва ғайра.
Аттор оиди мақому қиммати маснавиҳои худ чунин менигорад:
«Мусибатнома», к-андӯҳи ҷаҳон аст,
«Илоҳинома» асрори ниҳон аст.
Ба дорухона кардам ҳар ду оғоз,
Чи гуна зуд растам з-ину он боз,
Мақомоти туюри мо чунон аст,
Ки мурғи ишқро меъроҷ ҷон аст.
Аттор яке аз шоирони сермаҳсули форсу тоҷик буда, дар чараени афкори иҷтимоии мардуми форсизабон нақши амиқе гузоштааст. Ғояҳои пешқадами осори ӯ дар пешрафти минбаъдаи адабиети форс-тоҷик роли муҳиме бозида, ашъору абёти беҳтаринаш дар боби такмили ахлоқи ҳамидаи инсони хидмати босазо кардаанд.
Аттор дар сурудани ғазал низ маҳорати хоса зоҳир карда, ғазалиёти ӯ аз ҷиҳати фасохату балоғати калом бемисланд:
Дар ҳама шаҳр хабар шуд, ки ту маъшуқи манӣ,
Ин ҳама дурию парҳезу такаббур чи кунӣ?
Ҳадду андозаи ҳар кор падидор бувад,
Мабар аз ҳад, санамо, саркашу кибриву манӣ.
Аз паи он ки қазо ошиқи ту кард маро,
Ин ҳама тири ҷафо бар мани мискин чи занӣ
Аз ғамии ту ғаниям в-аз ҳама олам дарвеш,
Нест чун ман ба ҷаҳон аз ғам дарвеши ғани
Ин дам аз олами ишқ аст, ба бози машумор,
Гар ба бози шумори қиммати худ мешикани.
Гар ту хоҳи, ки чу Аттор шави дар раҳи ишқ,
Сар фидо бояд кардан, ту вале он накуни.
Зи ишқат сухтам, эй ҷон, куҷои?
Бимондам бесару сомон, куҷои?
На ҷониву на ғайр аз ҷон, чи чизи?
На дар ҷон, на бурун аз ҷон, куҷои?
Зи пайдоии худ пинҳон бимондӣ,
Чунин пайдо, чунин пинҳон, куҷои?
Ҳазорон дард дорам, лек бе ту,
Надорад дарди ман дармон, куҷои?
Зи бас дар ишқи ту дар хун бигаштам,
На куфрам монду на имон, куҷои?
Зи шавқи офтоби талъати ту,
Шудам чун зарра саргардон, куҷои?
Чунон дилтанг шуд Аттор бе ту,
Ки шуд бар вай ҷаҳон зиндон, куҷои?
Ин ссылкахо муваккатан дастнорассанд LetitBit.net, TurboBit.net, DepositFiles.com Аз сомона ба худ гиред!
Дар инчо ройгон бахуд гирифтан
- История политических и правовых учений-Доржиев Ж.Б.
- Курси лексияҳо оид ба амалиёти ҷарроҳӣ ва анатомияи мавзеӣ (мухтасар)
- Хотираи дохилии компютер
- Китоби Санъати тасвирӣ 7
- ДОКАЗАТЕЛЬСТВА В ГРАЖДАНСКОМ И АРБИТРАЖНОМ ПРОЦЕССАХ
- Гражданское процессуальное право-Калмацкий В.С.
- МЕЖДУНАРОДНОЕ ПРАВО-Н.А. Ушаков
- Коммерческое право. Учебная программа
- Амалисозии сиёсати демографии Чумхурии Точикистон
- Семейство протоколов TCP-IP
